Doelstelling

1.1 Inwoners doen mee. Inwoners zijn aan het werk, volgen scholing of zijn anderszins maatschappelijk actief

In Apeldoorn is tenminste 60% van de mensen met een bijstandsuitkering of problematische schulden maatschappelijk actief of volgt een traject gericht op vermindering van de afstand tot de arbeidsmarkt.

Het bieden van 62 beschut werk plekken

We bieden 62 plekken beschut werk aan voor inwoners die niet zelfstandig het minimumloon kunnen verdienen.

Toelichting

T/m april zijn 36 indicaties beschut werk toegekend, hiervan zijn 27,5 aan het werk op een beschutte werkplek. De verwachting is dat het aantal verder zal gaan stijgen in de komende maanden. Ondanks dat we ten opzichte van het landelijke beeld het relatief goed doen, is de verwachting dat we de – door het Rijk opgelegde – indicatieve taakstelling van 62 beschut werk plekken niet gaan halen. Ook in 2019 is het aantal mensen dat beschikbaar is voor Beschut Werk lager dan de taakstelling, waardoor we de taakstelling niet realiseren. Het rijk verbindt geen consequenties aan het niet realiseren van de taakstelling door een gemeente.

Bijsturingsmaatregelen

Indien inwoners de indicatie beschut werk krijgen doen we al het mogelijke om deze inwoners te plaatsen op een beschut werk plek. Er is geen directe invloed mogelijk op het aanbod van inwoners voor een indicatie beschut werk.

Inclusieve samenleving: Iedereen doet mee

Inwoners moeten maximale kansen krijgen om mee te doen in onze samenleving om daarmee een zo zelfstandig mogelijk bestaan te kunnen opbouwen. Alleen als iedereen mee kan doen krijgen we een inclusieve samenleving. Een belangrijke start hierbij is dat iedereen onderwijs kan genieten om zo een startkwalificatie te krijgen om een baan te kunnen vinden. Een aanzienlijk deel lukt dit niet zelfstandig en heeft hierbij hulp nodig. Deze groep is divers en beslaat onder andere statushouders, jongeren, mensen met (psychische) beperkingen, mensen met een korte of lange afstand tot de arbeidsmarkt, mensen met schulden of levend in armoede. Een deel van hen heeft zelfs te maken met een combinatie hiervan.

Iedereen doet mee
Inwoners die zich melden voor een uitkering krijgen hulp op maat. Ervaring leert dat 2/3 van de inwoners direct baat hebben van deze aanpak. Vaak leidt het direct tot een bepaalde vorm van activering. Dit kan zijn dat men weer naar het werk gaat of een opleiding volgt, maar bijvoorbeeld ook dat men gaat helpen in een buurtcentrum of bij het onderhoud van het groen in de wijk. We kunnen 500 extra inwoners ondersteunen waarbij de doelstelling is er 330 naar enige vorm van werk te begeleiden.

Statushouders
Willen we kunnen doorgaan met de succesvolle Apeldoornse aanpak voor statushouders, dan zullen we hier als gemeente in moeten investeren. Dit omdat de rijkssubsidie, waarmee het programma tot nu werd gefinancierd, met ingang van 2018 is gestopt. Apeldoorn heeft landelijk gezien opvallend hoge uitstroomcijfers van statushouders naar werk of andere soort van activering. We zien daarbij mogelijkheden om een nog hogere uitstroom te genereren, omdat afgelopen tijd is gebleken dat taal hét grote struikelblok is voor deze doelgroep om weer aan het werk te gaan. Willen we op lange termijn zorgen dat deze groep inwoners volledig meedoet in onze samenleving, dan vraagt dat een extra investering aan de voorkant, aandacht voor arbeidsinburgering en extra taalonderwijs inclusief de financiële taal en regels.

Toelichting

Iedereen doet mee
We hebben in de afgelopen maanden extra trajectregisseurs geworven en ingezet op het trainen van de trajectregisseurs om inwoners met een combinatie van schulden en participatie wet uitkering beter te ondersteunen. We verwachten daarmee de doelstelling te realiseren.

Statushouders
In afwachting van de besluitvorming over de ombuigingsvoorstellen (en scenario's) in de voorjaarsnota 2019 kunnen we nog niet vol inzetten om onze ambitie te realiseren. Als gevolg hiervan zijn de afspraken met taal aanbieders on-hold gezet, er zal eerst duidelijkheid moeten zijn over het ombuigingsvoorstel voordat er verplichtingen kunnen worden aangegaan. Hierdoor kunnen we nog geen concrete afspraken op lange termijn maken met taalaanbieders, hierdoor kunnen we op het gebied van participatie en taalontwikkeling statushouders minder bieden dan onze doelstelling. Met betrekking tot de uitstroom van statushouders naar werk is onze verwachting dat we de doelstelling halen.

Bijsturingsmaatregelen
Iedereen doet mee
N.v.t.

Statushouders
Zodra besluitvorming over de ombuigingsvoorstellen heeft plaatsgevonden zal op grond hiervan verdere acties worden genomen om met de succesvolle Apeldoornse aanpak voor statushouders door te gaan.

Doelstelling

1.2 Inwoners komen uit met hun inkomen en zijn financieel zelfredzaam

Sociaal Vangnet

De verwachting is dat de resultaten van het Sociaal Vangnet negatief afwijken van de vastgestelde begroting. We zien een toename van het aantal inwoners in beschermingsbewind, en zien daarmee ook het aantal vergoedingen voor de kosten van beschermingsbewind vanuit de  Bijzondere Bijstand oplopen. Een lobby met de VNG heeft tot op heden niet geresulteerd in een andere financieringsvorm voor mensen die het bewind langdurig nodig hebben. De invloed van gemeenten op de verstrekking van een vergoeding is zeer beperkt.
Daarnaast zien we het aantal levensonderhoud uitkeringen toenemen voor jongeren onder de 21 jaar die genoodzaakt zijn om op zichzelf te wonen en geen ouders hebben die aan de onderhoudsplicht kunnen voldoen. Waar voorheen een Wajong uitkering verstrekt werd aan een aantal van deze jongeren doen zij nu een beroep op aanvullende Bijzondere Bijstand vanwege de lage P-wet norm.
Tevens zijn de kosten voor woninginrichting (inclusief leenbijstand) hoger dan verwacht. Dit lijkt het gevolg van het werken volgens de bedoeling vanuit de vastgestelde leidende principes (waarmee hogere kosten worden voorkomen) en de uit/doorstroom uit opvanglocaties. Een analyse van een trend is aan de hand van de huidige beperkte gegevens nog niet realistisch. In 2019 zullen wij bekijken of het gebruik en het doel van de regelingen aanleiding geven om wijzigingen in het Sociaal Vangnet aan te brengen.

Toelichting

Voor 2019 is extra geld beschikbaar gesteld voor het Sociaal Vangnet vanwege een stijging van de kosten voor bijzondere bijstand en de collectieve zorgverzekering. In de eerste 4 maanden van dit jaar zien we dat op een aantal regelingen een lager beroep gedaan wordt dan we hadden ingeschat en op basis van de realisatie in de jaren 2017 en 2018  de verwachting zou zijn. Als de ontwikkeling van de eerste 4 maanden van dit jaar representatief is voor het gehele jaar 2019 dan worden de aanvullende middelen in 2019 niet gebruikt. We zien lagere kosten aan de Collectieve Aanvullende Zorgverzekering en de bijzondere bijstand. Tevens zien we hogere baten als gevolg van terugvorderingen op de bijzondere bijstand en een overschot op het budget voor de Individuele Studietoeslag zolang het Rijk omtrent de studietoeslag geen besluit hierover heeft genomen.

Vanwege het beëindigen van het contract van de collectieve zorgverzekering door Menzis zijn wij  bezig een alternatief te ontwikkelen, om de zorgkosten voor inwoners met een laag inkomen betaalbaar te houden. Dit alternatief wordt meegenomen in de herijking van het Sociaal Vangnet.

Bijsturingsmaatregelen
We blijven de ontwikkelingen maandelijks volgen. Het blijven echter open einde regelingen waarbij we afhankelijk zijn van het beroep dat door onze inwoners op deze regelingen wordt gedaan. Onze invloed hierop is beperkt.

Bundeling Uitkering Inkomensvoorziening Gemeenten  (BUIG)

Het Rijk bepaalt het macrobudget voor alle gemeenten. Volgens de wet moet dit budget voldoende zijn om op macroniveau alle uitgaven van gemeenten te dekken. Het Rijk verdeelt het macrobudget via het zogeheten objectieve verdeelmodel. Dit model bepaalt, op basis van een reeks aan indicatoren, de kans op bijstand van bepaalde groepen mensen in een gemeente. SZW bepaalt ook de hoogte van de (gemiddelde) uitkering die bij die specifieke groep mensen hoort.

In september krijgen we het voorlopige budget voor het volgende jaar (t+1). Voor 2018 is dat een BUIG budget van € 49,6 miljoen. Vervolgens krijgen we in mei van het lopende jaar het nader voorlopige budget. Dit kan hoger of lager zijn dan het budget dat eerder was gepubliceerd. Wijzigingen ontstaan door aanpassingen in het macrobudget, waarbij de totale uitgaven aan de bijstand in het jaar t-1 meewegen en daarnaast kan ook een correctie plaatsvinden o.b.v. de verwachte werkloosheidsontwikkeling.  
Het definitieve budget van enig jaar volgt dan in september van het jaar t. Ook dit budget kan nog worden aangepast doordat er beleidswijzigingen zijn geweest op rijksniveau.

Toelichting

Voor een toelichting verwijzen we naar de financiële verantwoording op taakveld 6.3 inkomensregelingen.

Bijsturingsmaatregelen
Er is geen invloed mogelijk op de hoogte van het macrobudget 2019 voor de Gebundelde Uitkering. De definitieve vaststelling wordt bepaald op de effecten: conjunctuur, realisaties 2018, effecten rijksbeleid en loon- en prijsbijstellingen. De bijsturingsmogelijkheden zitten (ten dele) aan de uitstroom uit de bijstand en bij de gemiddeld prijs van de uitkering (parttime werk). Maandelijks monitoren we de bijstandsvolumeontwikkelingen van de gemeente Apeldoorn in vergelijking met die van de referentiegemeenten (21 gemeenten, waarvan de G4 gemeenten ook deel uitmaken). De benchmark geeft dus een aardige vergelijking met het landelijke beeld. Daarnaast hebben we de volgende bijsturingsmaatregelen voor Apeldoorn t.a.v. het bijstandsvolumeontwikkeling:
•   Maandelijks gesprek tussen Lucrato en de eenheid A&I over bijsturingsmaatregelen m.b.t. uitstroom naar werk door Lucrato.
•   Maandelijks bespreken en acties uitzetten m.b.t. overdracht inwoners naar Werkbedrijf Lucrato.